Türk İslam Sanatlarında Kullanılmış Hayvan Figürleri

Türk İslam Sanatları Tarihi’nde hayvan figürleri:

1: Erzurum Yakutiye Medresesi, en üstte kartal, onun altında “hayat ağacı” ve onun altında da iki tane aslan figürleri.

2: Erzurum Çifte Minareli Medrese, Çift başlı kartal, hayat ağacı ve çift başlı ejder figürü.

3: Ağrı İshak Paşa Sarayı, Aslan figürü ve aslanın kuyruğu ile başlayıp uzayan ve diğer aslanın kuyruğu ile birleşen bir çeşit hayat ağacı.

4: İzmir Birgi, Aydınoğlu Mehmet Bey Camii, köşe taşı olarak kullanılan aslan figürü. Muhtemelen devşirme.

5: Topkapı Sarayı Bağdat Köşkü çinileri içinde gizlenmiş kuşlar.

6: Sivas Gök Medrese’nin taç kapısı üzerinde 12 Hayvanlı Çin takvimine atıf olarak düşünülen karışık hayvan figürleri. Ejderler net olarak görülüyor. Sağdakinde ise kanatlı bir insan figürü var gibi.

Kayseri Hunat Medresesi’nin su oluklarında (çörten) ise Boğa başına benzeyen bir figür kullanılmış. Fakat bir takipçimizin hocası bunun Aslan figürü olduğunu belirtmiş.

Erzurum Üç Kümbetler’de ise Boğanın boynuzları arasında bir insan başı olduğu bilgisine ulaştım.

7: Adana Ulu Camii’nde çift başlı yılan ya da ejder figürü. Bu kümbete benzeyen ögenin bir benzeri daha yok.

İshak Paşa Sarayı’nda Kartal, Aslan ve İnsan figürlü ahşap taşıyıcılar. Detaylı videosu abonelere özel kısımda video ile anlattık. Bakabilirsiniz.

8: Amasya Sabuncuoğlu Şerafettin Daruşşifası’nın taç kapısında tam olarak ne olduğu belli olmayan bir sembol. Yılan gibi duruyor.

9: Cizre Ulu Camii kapısının ejder motifli tokmakları. Orijinalleri Danimarka’da. (İzinsiz alınmış, ÇALINMIŞ)

Bunların dışında Diyarbakır Ulu Camii ve Mardin’deki tarihi yapılarda hayvan figürleri görmek mümkün. Bursa ve Konya arşivimde hiç bu tarz motiflere denk gelmedim gözden kaçmış olabilir.

Özetle; Selçuklu dönemi eserlerinde camii ve medreselerde hayvan figürü çokça kullanılmış; Osmanlı döneminde daha çok geometrik ve bitkisel motiflere ağırlık verilmiş diyebiliriz. Türklerin Orta Asya’dan getirmiş olduğu kültürün bunda etkisi vardır. Biraz da İran’ın.

Kaynak: instagram: Anadolunun Camileri

Halı Gibi İlmek İlmek Dokunan Sokak: Mardin Kızıltepe

Tepebaşı Mahallesi’nde bir sokakta halı motiflerinden yola çıkarak yapılan halı desenli yol inşa etti. Kaymakam ve Belediye Başkan Vekili, işçilerle birlikte halı desenli yolda taşları döşedi. Mardin ili Kızıltepe İlçe Belediyesi elektrik, su ve doğal gaz gibi alt yapı çalışmalarından sonra üstyapı çalışmalarına başladı. Bu doğrultuda Tepebaşı Mahallesi 624. sokakta yol ve kaldırım çalışması başlatıldı. 2 bin 19 metrekare alanda 220 metre uzunluğunda renkli bazalt taşlarla halı gibi dokuyarak halı desenli bir sokak ortaya çıktı.

Caddenin ismi vatandaşlar tarafından belirlenecek. İlçe Kaymakamı, “Özellikle bir halı motifi üzerinden esinlendik. Burası 220 metre uzunluğunda bir caddemiz. Yapmış olduğumuz halı desenli motiflerle, yaya kaldırımlarıyla, ışıklandırma sistemleriyle Türkiye’ye örnek bir cadde oldu. Halihazırda isminin ne olacağı konusunda da vatandaşlarımızla birlikte karar vereceğiz” dedi. Vatandaşlar, sokağa kimsenin çöp atmamasını istiyor. Caddeyi beğendiğini söyleyen Ömer Akış, “Evimizde de kilim var caddemizde de kilim var. Kimse evine çöp atmadığı gibi caddeye de atmasın çevremizi koruyalım” diye konuştu.

İlçede yaşayan Nurettin Kahraman ise, "Güzel yapılmış. Ben yeni görüyorum daha önce sosyal medyadan görmüştüm. Özellikle şimdi bakmak için geldim. Kızıltepe için ihtiyaçtı. Böyle bir yolun yapılması özellikle halı desenli bir yolumuzun olması çok güzel oldu" şeklinde çalışmayı beğendiğini dile getirdi.